ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΑΜΠΙΝΗ

 

KΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

                                                   ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

                                  Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

                                           ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1821-1936)

ΟΜΑΔΑ Α

ΘΕΜΑ Α

Α1. Να αποδώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών όρων.

α. Νέα γενιά.

β .Εθνικόν  Κομιτάτον.

γ Ανόρθωση.

δ. Κράτος δικαίου.

ε. Κόμμα του Γ. Θεοτόκη.

                                                                                                                   Μονάδες 15

Α2. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με ένα Σ, εάν είναι σωστές, ή με ένα Λ, εάν είναι λανθασμένες.

1. Οι ορεινοί είχαν ηγέτη τους το Δημήτριο Βούλγαρη , ο οποίος υπονόμευε τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς .

2. Το Σύνταγμα του 1844 επέτρεπε στους εκλογείς να ψηφίζουν υποψήφιους από διαφορετικούς συνδυασμούς.

3.Μετά το 1822 επικράτησε η τάση οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι , για να έχουν πιθανότητες εκλογής, να συμμετέχουν σε κομματικά ψηφοδέλτια.

4.Στις 15 Αυγούστου 1909 επιβλήθηκε στρατιωτική δικτατορία με σκοπό την υλοποίηση των αιτημάτων μιας ομάδας αξιωματικών.

5. Στα εδάφη της Θεσσαλίας , στα οποία κυριαρχούσε η μεγάλη ιδιοκτησία , οι τρικουπικοί υποστήριζαν τους μεγαλογαιοκτήμονες.

6. Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν μέχρι τα τέλη του 19^ου αιώνα , κατά κύριο λόγο από κυβερνήσεις  του τρικουπικού κόμματος υπό την ηγεσία του Γεώργιου Θεοτόκη , ήταν διοικητικού χαρακτήρα (π.χ. αποκέντρωση).

7.Το κόμμα του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη απευθυνόταν κατά κύριο λόγο στα μεσαία και τα κατώτερα στρώματα των πόλεων , καθώς και στους μικροκαλλιεργητές.

8.Βασικές  προγραμματικές θέσεις του Σ.Ε.Κ.Ε. ήταν η αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος και η επιβολή αρχών  κοινωνικής δικαιοσύνης.

9. Το Λαϊκό κόμμα μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος (ΚΚΕ).

10. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν  ο νικητής  στην εκλογική αναμέτρηση του 1920.

                                                                                                                  Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β

Β1. Να αναφέρετε το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα του Τρικούπη, τους λόγους της αποτυχίας του και τη στάση που κράτησαν τμήματα του ελληνικού λαού απέναντι στην εφαρμογή του μέχρι και την πτώχευση του 1893.

                                                                                                                Μονάδες 15.

Β2. Γιατί ο Πλαστήρας προχώρησε σε κίνημα το 1933; Ποιο το αποτέλεσμα του;

                                                                                                                  Μονάδες 10

ΟΜΑΔΑ Β

 ΘΕΜΑ Γ

Λαμβάνοντας υπόψη τις παρακάτω πηγές και αξιοποιώντας τις πληροφορίες του σχολικού βιβλίου , να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:

α. Ποια ήταν η δομή του Κόμματος των Φιλελευθέρων και ποια τμήματα της ελληνικής κοινωνίας στήριξαν τις πολιτικές επιλογές του Ε. Βενιζέλου;

β .<<Οι βενιζελικοί είχαν πλάσει στο νου τους ένα ιδεατό κόμμα , χωρίς τις μικρότητες και τις διχόνοιες της παλιάς πολιτικής ελίτ, όμως αυτό δεν είχε σχέση με την πραγματικότητα >>. Να εξηγήσετε την παραπάνω φράση του σχολικού εγχειριδίου.

Το νέο κόμμα νίκησε πάλι στις εκλογές του Μαρτίου του 1912, στις οποίες πήραν μέρος όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Αυτή τη φορά ανέδειξε 145 βουλευτές , ενώ τα αντίπαλά κόμματα κέρδισαν 36 έδρες .Κατά κύριο λόγο στη σύνθεση του περιλαμβάνονταν οι ανερχόμενες μεταπρατικές και εμπορικές τάξεις (και πολλοί γαιοκτήμονες), μέλη διαφόρων επαγγελματικών ενώσεων , καθώς και η νεότερη γενιά αξιωματικών της καριέρας. Τα υπόλοιπα μέλη του προέρχονταν από το χώρο των αγροτικών κομμάτων της Θεσσαλίας, των σοσιαλιστών (από τους οποίους έκλεψε την παράσταση ο Βενιζέλος), από δημοκρατικά στοιχεία που ανήκαν στην αριστερή πτέρυγα του Στρατιωτικού Συνδέσμου και τέλος από άτομα που προέρχονταν από το κόμμα των πρώην τρικουπικών , όπως επίσης και στοιχεία που είχαν μεταπηδήσει καλόπιστα από τους συντηρητικότερους πολιτικούς σχηματισμούς. Σε μεγάλο βαθμό το λεγόμενο Κόμμα των Φιλελευθέρων το αποτελούσαν οι προσωπικοί οπαδοί του Βενιζέλου ή μάλλον ένα συνονθύλευμα από τους προσωπικούς οπαδούς των λιγότερων σπουδαίων ηγετών , που είτε ανήκαν στο στενό του περιβάλλον, είτε προτίμησαν να προωθηθούν πολιτικά υποστηρίζοντας τον. Εκείνο που επιδίωξε ο Βενιζέλος δεν ήταν τόσο ένα φιλελεύθερο κόμμα όσο μια κοινοβουλευτική δικτατορία. Παρόλο που ίδρυσε συνδέσμους  Φιλελευθέρων στις εκλογικές περιφέρειες, δε δημιουργήθηκε μια οργάνωση που να ασκεί έλεγχο στο κεντρικό γραφείο του κόμματος. Απεναντίας καθοδηγούνταν από τα ανώτερα όργανα. Τελικά , δε διέφεραν και τόσο από τις τοπικές ομάδες φίλων που σχημάτιζαν τα άλλα κόμματα. Ίσως πρόσθεταν μια επίφαση δύναμης και ενότητας στο κόμμα ,αλλά κάτω από την επιφάνεια εξακολουθούσαν να βασιλεύουν οι διαιρέσεις και οι αντιζηλίες. ΟΟ Βενιζέλος κρατούσε, όπως και ο Τρικούπης πριν από αυτόν, τα πράγματα υπό τον έλεγχό του γιατί είχε τη δύναμη που πηγάζει από την ισχυρή θέση του στο κοινοβούλιο. Τα ο κύρος του μάλιστα εμφανιζόταν αδιαμφισβήτητο. Αλλά στην Ελλάδα μια ισχυρή κοινοβουλευτική θέση ανοίγει δύο δρόμους. Η έλλειψη ισχυρής αντιπολίτευσης απέξω μπορούσε να προκαλέσει συνομωσίες στο εσωτερικό. Οπωσδήποτε ο Βενιζέλος δεν εκπροσωπούσε το σύνολο του ελληνικού λαού. Υπήρχαν στις διάφορες εκλογικές περιφέρειες ισχυρές μειονότητες ψηφοφόρων που δεν εκπροσωπούνταν καθόλου στη Βουλή και . μολονότι προς το παρόν δεν είχαν κάνει την εμφάνισή  της καμία υπολογίσιμη αντιπολιτευτική ομάδα , υπήρχε πληθώρα αντιβενιζελικών σε όλη τη χώρα.

                                                                                                          Douglas Dakin, σελ. 279 – 280

ΘΕΜΑ Δ

Την 11^η Μαΐου 1933, μετά τη απόπειρα πραξικοπήματος από τον Ν. Πλαστήρα , κατατέθηκε στη Βουή πρόταση δίωξης του Ε. Βενιζέλου , η οποία είχε υπογραφεί την 3^η Μαΐου . Ανατρέχοντας στις ιστορικές σας γνώσεις και αξιοποιώντας την ιστορική πηγή που σας δίνεται, να αναφερθείτε στο διχαστικό κλίμα που δημιουργείται στον στρατό μετά την εκλογή το Ε. Βενιζέλου στις εκλογές του 1928, το στρατιωτικό κίνημα του Πλαστήρα το 1933 και τη σχέση του τελευταίου με τον Ε. Βενιζέλο.

Πρόταση δίωξης του Ελευθερίου Βενιζέλου

 Προς την Βουλήν των Ελλήνων

Ο εν αποστρατεία αντιστράτηγος Ν. Πλαστήρας κατά την 5^ην και 6^ην Μαρτίου ενεστώτος έτους και έτεροι αυτού οπαδοί , από κοινού συμφέροντος κινούμενοι και συνομολογή- σαντες προς αλλήλους αμοιβαίαν συνδρομήν , εξετέλεσαν τας ακολούθους εγκληματικάς πράξεις, δι ’ας και ενεργείται ανάκρισις υπό των τακτικών δικαστικών αρχών.

Α. Συναπεφάσισαν περί πράξεως εσχάτης προδοσίας και συνεπεχρεώθησαν μετ’ αλλήλων , ήτοι συνώμοσαν και διήγειραν στάσιν , θέλοντες να μεταβάλουν διά βίαιων μέσων το καθεστώς δημοκρατικόν και κοινοβουλευτικόν πολίτευμα και να εγκαταστήσουν δικτατορίαν.

Β. Διήγειραν κατά διαφόρους τρόπους εμφύλιον πόλεμον και προς διέγερσιν αυτού ώπλισαν τους πολίτες κατ’ αλλήλων προς τούτο, καλέσαντες πρόσφυγας ομόφρονας κομματικώς και δόντες εις αυτούς σταρτιωτικάς στολάς , όπλα και πυρομαχικά.

Γ. Άνευ δικαιώματος ή νομίμου λόγου ανέλαβεν  Αρχηγίαν ο Ν. Πλαστήρας  κατά ξηράν και κατά θάλασσαν , ανακηρύξας εαυτ΄ν δικτάτορα και κατασπείρας δι’ αεροπλάνων σχετικάς προς τούτο διακηρύξεις .[…] Υφίστανται βάσιμαι  ενδείξεις πείθουσα:

Α. Ότι εις ταύτας παρεκίνησε τον ειρημένον Ν. Πλαστήρα ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατά την νύκταν της 5^ης προς την 6^ην Μαρτίου , τότε πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου και νυν Βουλευτής Πειραιώς δρων εν τη εκτελέσει των καθηκόντων του ως πρωθυπουργού. Ήτοι κατ’ αυτήν εκείνην τη νύκτα καθ’ ην συνέφαγον ομού […] εν τη οικία του Ελ. Βενιζέλου, όπου και συνεκεντρούντο τα εκ των διαφόρων επαρχιών εκλογικά αποτελέσματα άμα τη βεβαιώσει ότι ήτο δυσμενές διά το Κόμμα των Φιλελευθέρων το αποτέλεσμα των εκλογών της 5^ης Μαρτίου , ο Ελευθέριος  Βενιζέλος το μεν εν γνώδει της πλήρους από μεκρών ετών αφοσιώσεως και υποταγής του Ν. Πλαστήρα εις αυτόν, το δε με το πρωθυπουργικόν κύρος και την βαρύνουσαν ιδιότητα του ως Προέδρου της Κυβερνήσεως παρεκίνησεν αυτόν όπως κηρύξη την  επανάστασιν  και επιτελέση τα ως άνω του ποινικού νόμου παραβάσεις , μεταχειρισθείς επίτηδες ως έρμαιον την εις ην ο Ν. Πλαστήρας ευρίσκετο πλάνην ότι η νικήσασα μερίς θα προέβαινεν εις ταραχάς και διώξεις κατά των αποτελούντων το Κόμμα των Φιλελευθέρων. […]

Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι βουλευταί υποβάλλομεν πρότασιν περί καταδιώξεως του Ελευθερίου Βενιζέλου , τέως πρωθυπουργού, επί τω τέλει όπως η Βουλή ενασκήση την κατά’αυτού  ποινικήν αγωγήν διά τας εκτεθείσας παραβάσεις του ποινικού νόμου.

        Εν Αθήναις τη 3 Μαΐου 1933

        Οι αιτούντες Βουλευταί

       (Ακολουθούν δεκατέσσερα ονόματα)

                                                                                                                      Γενικά Αρχεία του Κράτους

                                                                                        

                                                                                                                ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

                                                                                                    ΚΑΡΑΜΠΙΝΗ ΙΩΑΝΝΑ