ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ: ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Α: ΚΕΙΜΕΝΑ

Κείμενο 1, Προσβάλλοντας τη φύση και τον άνθρωπο, Τάσος Τσακίρογλου, Εφ. Συν, 14/3/2020 [ελαφρά διασκευασμένο].

Η δίδυμη κρίση των ημερών μας που ρίχνει βαριά τη σκιά της στην καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων συνίσταται σε μια διπλή «ύβρι» στην οποία έχει υποπέσει ο βιομηχανικός πολιτισμός μας, στις διάφορες παραλλαγές του. Η πρώτη αφορά την παραβίαση της σχέσης που έχουμε με τη φύση και έχει τη μορφή της πανδημίας του κορονοϊού, ενώ η δεύτερη αφορά την παραβίαση της σχέσης που έχουμε με τους άλλους ανθρώπους και υποστασιοποιείται στην προσφυγική-μεταναστευτική κρίση.

Σε ό,τι αφορά την πρώτη «ύβρι», ειδικοί στον τομέα της υγείας και του περιβάλλοντος ανακοίνωσαν ότι οι ραγδαίοι ρυθμοί αποψίλωσης των δασών, η αστυφιλία και η ραγδαία μεγέθυνση των οδικών δικτύων ευνοούν την εξάπλωση

μολυσματικών ασθενειών στην Ασία, περιλαμβανομένου και του κορονοϊού, ο οποίος –όπως όλη η οικογένεια αυτών των ιών– είναι μια ζωονοσογόνος μολυσματική ασθένεια. Δηλαδή μια ασθένεια που μεταδίδεται από τα ζώα στον άνθρωπο. Πριν από λίγα χρόνια παρόμοιες ασθένειες ήταν ο SARS (προήλθε από ένα είδος αγριόγατας), ο MERS (από καμήλες), αλλά και ο ́Εμπολα και η Γρίπη των Πτηνών.

Έξι στις δέκα μολυσματικές ασθένειες προέρχονται από τα ζώα, μια τάση που αυξάνεται, καθώς παρακολουθούμε με χαρακτηριστική απάθεια την καλπάζουσα καταστροφή των οικοσυστημάτων της άγριας ζωής εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων: εντατική γεωργία, απόσπαση φυσικών πόρων, αποδάσωση και αστυφιλία. Η τελευταία, με τη ραγδαία αύξηση της πληθυσμιακής πυκνότητας, μεγαλώνει δραματικά την πιθανότητα μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών. Φυσικά, τον δικό τους ρόλο παίζουν οι αβυσσαλέες ανισότητες, αφού η εκτεταμένη φτώχεια γίνεται η αιτία της ευαλωτότητας των πληθυσμών μπροστά σε επιδημίες.

Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της ΜΚΟ RECOFTC, Ντέιβιντ Γκανς, «η ανθρώπινη υγεία συνδέεται με την υγεία των ζώων, αλλά και με την υγεία των δασών». Αυτό σημαίνει αναζήτηση μιας περισσότερο ισορροπημένης σχέσης με το φυσικό μας περιβάλλον και όχι τη στάση που υιοθετεί σήμερα ο αρπακτικός καπιταλισμός.

Όσον αφορά τη δεύτερη «ύβρι», αυτή της καταστροφής του κοινωνικού περιβάλλοντος ολόκληρων λαών μέσω της λεηλάτησης των πόρων ή της υποδαύλισης πολέμων και εμφυλίων, σήμερα βλέπουμε τα θλιβερά αποτελέσματά της. Μετακινούμενοι πληθυσμοί από την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή αναζητούν μια καλύτερη τύχη σε περιοχές που συνεχίζουν να έχουν ειρήνη και σχετική ασφάλεια.

Οι φράχτες, τα τείχη και η αναστολή βασικών δικαιωμάτων, όπως η αίτηση ασύλου,

δείχνουν τη χρεοκοπία του δυτικού (αστικού) πολιτισμού, ο οποίος βουλιάζει στον εγωισμό, τη σκληρότητα και την αδιαφορία για αρχές και αξίες που αποτέλεσαν – τουλάχιστον στις απαρχές του– καταστατικά θεμέλια.

Κύπρου 76, Κόρινθος, Τηλ. 2741026053

www.paideia.edu.gr

propaideia.edu@gmail.com

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι μια απενοχοποιημένη μετα-αποικιοκρατία, γεμάτη εθνικισμό, ρατσισμό και ναρκισσισμό και απόλυτα τοξική τόσο για την υπόλοιπη ανθρωπότητα όσο και για τους ίδιους τους πληθυσμούς της, έστω και εάν οι ίδιοι δεν το συνειδητοποιούν. Σήμερα κάποιοι ηγέτες (δυστυχώς εκλεγμένοι) αισθάνονται τόσο ισχυροί –σχεδόν θεοί– ώστε να αποφασίζουν ποιοι και πώς θα ζήσουν.

Φυσικά ξεχνούν ότι κάθε «ύβρις» οδηγεί μαθηματικά στην ακολουθία «νέμεσις» - «τίσις», δηλαδή στην πορεία καταστροφής. Μια πορεία στην οποία, όπως δείχνουν όλα, έχουμε ήδη δρομολογηθεί, εκτός εάν η αφύπνιση και αντίσταση των λαών της Δύσης μπορέσει να την αποτρέψει, σώζοντας τους ανθρώπους και τον πλανήτη από έναν βίαιο αφανισμό.

Κείμενο 2, Θουκυδίδης, Ἱστορίαι 2, 53, Ο λοιμός
Τις πρώτες ημέρες του θέρους του 430 π.Χ., ενώ οι Πελοποννήσιοι είχαν εισβάλει,

όπως και τον προηγούμενο χρόνο, στην Αττική, ξαφνικά ενέσκηψε στην Αθήνα ο λοιμός, που περιγράφεται από τον Θουκυδίδη, με την εμπειρία του ανθρώπου που νόσησε ο ίδιος, στο δεύτερο βιβλίο της Ιστορίας του, αμέσως μετά τον επιτάφιο του Περικλή. Ο λοιμός, που έως σήμερα δεν έχει ταυτιστεί πειστικά με κάποια γνωστή επιδημία, κράτησε αρχικά δύο χρόνια και επανεμφανίστηκε αργότερα, το 427/426 π.Χ. Σύμφωνα με την περιγραφή του Θουκυδίδη επρόκειτο για άκρως μεταδοτική νόσο, που έπληττε και τους ανθρώπους και τα ζώα. Όσοι προσβάλλονταν και διέφευγαν το θάνατο είχαν πλέον ανοσία. Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο Θουκυδίδης περιγράφει τις επιπτώσεις που είχε ο λοιμός στη συμπεριφορά των ανθρώπων.(Η μετάφραση είναι Άγγελου Βλάχου).

[2.53.1]Αλλά ο λοιμός προκάλεσε και πολλά άλλα κακά που πρώτη φορά αναφάνηκαν στην πολιτεία, γιατί ο καθένας τολμούσε πιο φανερά, τώρα, να κάνει πράγματα που πριν τα έκανε κρυφά, και τούτο επειδή έβλεπαν πόσο απότομη είναι η μεταβολή της τύχης του ανθρώπου. Πλούσιοι πέθαιναν ξαφνικά και φτωχοί, που δεν είχαν ποτέ τίποτε, τους κληρονομούσαν κι έπαιρναν αμέσως όλη τους την περιουσία. [2.53.2] Έτσι, οι περισσότεροι, βλέποντας πόσο εφήμερος είναι ο πλούτος και αβέβαιη η ζωή, βιάζονταν να ξοδέψουν τα χρήματά τους και να τα χαρούν. [2.53.3] Κανείς δεν ήταν πια πρόθυμος να υποβληθεί σ ̓ οποιοδήποτε κόπο για κάτι που άλλοτε μπορούσε να φανεί χρήσιμο, και τούτο επειδή σκεπτόταν ότι ήταν πιθανό να πεθάνει προτού τελειώσει εκείνο για το οποίο θα κόπιαζε. Η ευχαρίστηση της στιγμής και το άμεσο κέρδος κατάντησε να θεωρείται και καλό και χρήσιμο.[2.53.4]Ούτε ο φόβος των Θεών ούτε οι νόμοι των ανθρώπων τους συγκρατούσαν. Επειδή έβλεπαν ότι όλοι πέθαιναν, χωρίς διάκριση, δεν είχαν πια την αίσθηση του τί ήταν ευσέβεια και τί δεν ήταν και κανείς δεν πίστευε πως θα γλυτώσει απ ̓ την αρρώστια για να δώσει λόγο και να τιμωρηθεί για τις άδικες πράξεις του.

1
Όλοι θεωρούσαν ότι η τιμωρία, που κρεμόταν κιόλας πάνω απ ̓ το κεφάλι τους , ήταν

πολύ βαρύτερη από κάθε άλλην κι έπρεπε, προτού την υποστούν, να χαρούν κάπως τη ζωή.

1 δηλαδή ο λοιμός

Κύπρου 76, Κόρινθος, Τηλ. 2741026053

www.paideia.edu.gr

propaideia.edu@gmail.com

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ 3, Δημήτρη Χατζή, Μαργαρίτα Περδικάρη (Το τέλος της μικρής μας πόλης)

Το απόσπασμα είναι οι δύο πρώτες παράγραφοι του διηγήματος. Στο διήγημα παρουσιάζεται η ιστορία της νεαρής Μαργαρίτας Περδικάρη που συμμετείχε στην αντίσταση κατά των κατακτητών Γερμανών και εκτελέστηκε γι’ αυτό.

Όταν οι Γερμανοί την τουφέκισαν, στις αρχές του καλοκαιριού του 1944, λίγο πριν από την απελευθέρωση, η Μαργαρίτα δεν είχε πατήσει ακόμα τα είκοσι χρόνια της. Το λιγνό κορμί της βάσταξε μ’ απίστευτη αντοχή όλες τις κακουχίες της φυλακής, το στόμα της έμεινε κλεισμένο σ’ όλα τα μαρτύρια που μαθεύτηκε πως της κάνανε. Και στάθηκε μπροστά στο απόσπασμα χαμογελώντας το πικρό χαμόγελο της οικογένειας των Περδικάρηδων. Αυτό το τελευταίο για το χαμόγελο το ‘πε ο παπάς, που, με την απαραίτητη παρουσία του στις θανατικές εκτελέσεις, επικυρώνει, στ’ όνομα του

Καίσαρος, την απόδοση της ψυχής στο Θεό. Ο ίδιος είπε πως, όταν σήκωσαν τα ντουφέκια, η μικρή Μαργαρίτα κούνησε το χέρι της κ’ είπε ένα ακατανόητο καληνύχτα, μάλιστα δεν είπε καληνύχτα, είπε ακριβώς — «καληνύχτα ντε...».

Ήταν η πρώτη γυναίκα στη δική μας πόλη που πέθαινε με τέτοιον τρόπο. Ως τα τότες οι γυναίκες εκεί ξέρανε μόνο να πεθαίνουν αμίλητες στο κρεβάτι ή το στρώμα τους απ’ αρρώστιες κι από γεράματα, πεθαίνανε πάνω στη γέννα ή τη λεχωνιά τους, από το μαράζι της φτώχειας, της κακής παντρειάς ή της ξενιτιάς των αντρών τους και των παιδιών τους — τέτοια πράματα π’ ο καθένας τα βρίσκει πολύ φυσικά. Αν πεις και για τις γυναίκες από το δικό της το σόι, οι γυναίκες των Περδικάρηδων πέθαιναν από γεροντοχτικιό, από κρίσεις νευρικές και καρδιακές – γεροντοκόρες το πλείστον.

2 Τελευταία στο σόι τους η Μαργαρίτα πέθανε κι αύτη ανυμέναια .

Β: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να παρουσιάσετε συνοπτικά την παρουσίαση της πρώτης «ύβρεως» από το συγγραφέα σε ένα κείμενο 60-70 λέξεων.

Μονάδες 15

Β1. Να επαληθεύσετε με την ένδειξη Σωστό ή Λάθος τις παρακάτω προτάσεις με τεκμηρίωση αποσπάσματα του κειμένου.

Κατά το συγγραφέα η κρίση που αντιμετωπίζουμε στις μέρες μας είναι πολλαπλή.
Η τάση να αυξάνονται οι μολυσματικές ασθένειες έχει και ανθρωπογενή αίτια.
Η εκμετάλλευση των πόρων των χωρών του λεγόμενου «τρίτου κόσμου» έχει ως αποτέλεσμα τα προσφυγικά ρεύματα.

2 χωρίς να έχει σεξουαλική επαφή

Κύπρου 76, Κόρινθος, Τηλ. 2741026053

www.paideia.edu.gr

propaideia.edu@gmail.com

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Οι άνθρωποι στις ανεπτυγμένες κοινωνίες έχουν συνειδητοποιήσει τις ευθύνες τους.
Η πορεία προς την καταστροφή είναι αναπόφευκτη.

Μονάδες 10

Β2α. Στην έβδομη παράγραφο του κειμένου 1 (Αυτό που βλέπουμε ...να αποφασίζουν ποιοι και πώς θα ζήσουν) ο συγγραφέας υιοθετεί ένα μάλλον καταγγελτικό λόγο. Τι καταγγέλλει και με ποιους κειμενικούς δείκτες (να αναφέρετε τρεις) υποστηρίζει την επιλογή του και γιατί;

Μονάδες 10

Β2β. Να χωρίσετε το κείμενο 1 σε ευρύτερες νοηματικές ενότητες, να δώσετε τους αντίστοιχους τίτλους που αντιστοιχούν στις νοηματικές ενότητες του κυρίου μέρους

και να εξηγήσετε ποια στοιχεία συνοχής και συνεκτικότητας τεκμηριώνουν την επιλογή σας.

Μονάδες 10

Β5. Να παρουσιάσετε τις ανήθικες και απάνθρωπες συμπεριφορές εξαιτίας του λοιμού έτσι όπως τις εκθέτει ο Θουκυδίδης στο κείμενο 2. Να συγκρίνετε τη συμπεριφορά αυτή με όσα αναφέρει ο συγγραφέας του κειμένου 1 στην παράγραφο 3 (Έξι στις δέκα μολυσματικές ... ευαλωτότητας των πληθυσμών μπροστά σε επιδημίες). 100-120 λέξεις.

Μονάδες 10

Γ. Ποιο είναι το βασικό θέμα που θίγεται στο κείμενο 3 και ποια είναι η δική σου θέση πάνω σε αυτό; Με ποιους κειμενικούς δείκτες στηρίζετε την απάντησή σας; (150 -200).

Μονάδες 15

Δ. Στο κείμενο 1 ο αρθρογράφος αναφέρεται στη διττή κρίση με την οποία είμαστε αντιμέτωποι στις μέρες μας. Αξιοποιώντας και στοιχεία των κειμένων συντάξτε μία επιστολή (350-400 λέξεων) την οποία θα απευθύνετε στον αρθρογράφο με την οποία θα αναφέρεστε στην ευθύνη που πρέπει να επιδεικνύουν οι πολίτες ατομικά, αλλά και στην συλλογική ευθύνη -τόσο της κοινωνίας των πολιτών, όσο και των κυβερνήσεων- για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τέτοιου είδους κρίσεις.

Μονάδες 30

Κύπρου 76, Κόρινθος, Τηλ. 2741026053

www.paideia.edu.gr

propaideia.edu@gmail.com

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Το κείμενο 1 είναι άρθρο. Να δώσετε τρία γνωρίσματα του άρθρου τεκμηριώνοντας την απάντηση σας με αναφορές στο κείμενο 1. Πώς αυτά τα στοιχεία ενισχύουν την αποδεικτική ισχύ του κειμένου;
Ποιο στόχο επιτυγχάνουν ο πρόλογος και ο επίλογος του κειμένου αντίστοιχα και πώς εξυπηρετούν τα σημεία στίξης και τα σχήματα λόγου τα οποία επιλέγει ο συγγραφέας το στόχο αυτό; Να αναφερθείτε. για να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με δύο (2) παραδείγματα στα σημεία στίξης και τρία (3) παραδείγματα στα σχήματα λόγου που υποστηρίζουν το σκοπό του συγγραφέα.
Πόσο βέβαιος δείχνει ο συγγραφέας του άρθρου για αυτά που παρουσιάζει στην 3η παράγραφο του κειμένου (Έξι στις δέκα μολυσματικές ασθένειες

...των πληθυσμών μπροστά σε επιδημίες); Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορά στους τρόπους και τα μέσα πειθούς που χρησιμοποιεί και στις γλωσσικές επιλογές του. Να μετατρέψετε την παράγραφο, ώστε να αίρεται η βεβαιότητα αυτή.

Σχετικά με την κατάσταση που παρουσιάζει ο αρθρογράφος στην 7η παράγραφο, (Αυτό που βλέπουμε σήμερα ... ποιοι και πώς θα ζήσουν), πώς θα μπορούσε κανείς να αμφισβητήσει τα λεγόμενά του;
Να δείξετε τη νοηματική σχέση που έχει ο τίτλος με το υπόλοιπο κείμενο και να προτείνετε έναν εναλλακτικό τίτλο που να εμπεριέχει σχόλιο, εξηγώντας τι προσπαθείτε να επιτύχετε με τη χρήση του συγκεκριμένου τίτλου.
«Μια πορεία στην οποία [...] έχουμε ήδη δρομολογηθεί, εκτός εάν η αφύπνιση και αντίσταση των λαών της Δύσης μπορέσει να την αποτρέψει, σώζοντας τους ανθρώπους και τον πλανήτη από έναν βίαιο αφανισμό» (τελευταία παράγραφος του Κειμένου 1). Να μετατρέψετε στο παραπάνω απόσπασμα την ενεργητική σε παθητική σύνταξη και το αντίστροφο και να εξηγήσετε τις αλλαγές που παρατηρούνται.
Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου 1 να επισημάνετε την σύνθετη δομή των προτάσεων που αφορά τη χρήση του υποτακτικού λόγου και να εξηγήσετε τι επιτυγχάνει με τη χρήση του υποτακτικού λόγου ο συγγραφέας. Προσπαθήστε, όπου μπορείτε να μετατρέψετε, την υποτακτική σε παρατακτική σύνδεση και να εξηγήσετε την αλλαγή που παρατηρείται στο ύφος.

Κύπρου 76, Κόρινθος, Τηλ. 2741026053

www.paideia.edu.gr

propaideia.edu@gmail.com

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

Σελίδες

Κυριακή 30 Μαΐου 2021

ΠΡΟΤΥΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ_ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αναφορά κατάχρησης